Rekolekcje to praktyka okresowego skupienia podejmowana przez chrześcijan w celu odnowy życia duchowego – zazwyczaj przeżywanego w odosobnieniu. Są one formą duszpasterskiej działalności Kościoła, realizowaną w mocy Ducha Świętego przez słowo i sakramenty, zmierzającą do odnowy chrześcijańskiego stylu życia wiernych.

Z historii dowiadujemy się, że w Starym Testamencie Abraham, Mojżesz i Izrael pod górą Synaj oraz Eliasz na Horebie są figurami rekolekcji. Natomiast w Nowym Testamencie sam Jezus przed rozpoczęciem działalności publicznej spędził 40 dni na pustyni (por. Łk 4, 1-13). W Kościele pierwotnym rekolekcje podejmowali mnisi (w Wielkim Poście), neofici i katechumeni. Początkowo rekolekcjami określano ogólnie ćwiczenia duchowne. Od IV w. rekolekcje wielkopostne były praktykowane przez całą wspólnotę chrześcijańską. W średniowieczu towarzyszyły one większym świętom liturgicznym. W XIII i XIV w. popularna była zwłaszcza codzienna medytacja. Odnowę rekolekcji w XVI w. rozpoczął Ignacy Loyola w swoich Ćwiczeniach duchownych dla duchowieństwa i osób konsekrowanych. W XVII w. praktyka rekolekcji rozpowszechniła się także wśród osob świeckich, początkowo w formie indywidualnej, potem w domach rekolekcyjnych, a następnie w formie misji ludowych. W XVIII i XIX w. powstały nowe formy rekolekcji. W XIX w. przeważały otwarte, prowadzone w parafiach dla wszystkich wiernych jako przygotowanie do misji ludowych, a z czasem były głoszone niezależnie od misji. W ich prowadzenie angażowały się zgromadzenia, m.in. pasjoniści, redemptoryści i franciszkanie, organizując rekolekcje dla młodzieży, dzieci oraz dorosłych. Na Zachodzie po Soborze Watykańskim II zaniechano rekolekcji w takiej formie. W Polsce rozwój ogólnych rekolekcji parafialnych dokonał się zwłaszcza w 2 poł. XX w.

Można mówić o różnych rodzajach rekolekcji: zamkniętych, półzamkniętych, otwartych, ogólnych, stanowych, szkolnych, specjalistycznych i mieszanych. Wśród współczesnych form rekolekcji wyróżniają się rekolekcje wielkopostne. (tp)