Pierwsza wzmianka o nabożeństwie drogi krzyżowej w Polsce znalazła się w modlitewniku Snopek mirry z Ogrodu Gethsemańskiego albo żałosne gorzkie Męki Syna Bożego co piątek, a mianowicie na czas Pasyjej w niedziele Postu Wielkiego po południu około godzin nieszpornych rozpamiętywanie wydanym około 1707 roku w warszawskim kościele św. Krzyża. W tym samym modlitewniku znajduje się tekst innego polskiego nabożeństwa pasyjnego, jakim są gorzkie żale (…)  Kalwarie na ziemiach polskich.

   Najstarszą kalwarią i tym samym próbą rekonstrukcji Via Dolorosa w Polsce jest Kalwaria Zebrzydowska. Powstała ona w 1602 roku na polecenie Mikołaja Zebrzydowskiego, marszałka wielkiego koronnego i wojewody krakowskiego. Pragnął on ufundować najpierw kościół według wzoru przywiezionego z Jerozolimy w 1599 roku. Zebrzydowski oddał bernardynom kilka wzgórz wokół Żarek i polecił dalsze rozbudowywanie kaplic upamiętniających wydarzenie męki Pańskiej. Tak powstają kolejno: kościół Bożego Grobu, 12 kaplic drogi krzyżowej, następnie kolejnych 5 kaplic pasyjnych, do których dochodzi 8 kaplic maryjnych, ratusz Piłata z gradusami – świątymi schodami, po których kroczył Jezus, a także kaplica znalezienia Świętego Krzyża. Dzisiaj Kalwaria Zebrzydowska składa się z zespołu 42 kościołów i kaplic oraz dróżek. Z tego tytułu można ją nazywać „Polską Jerozolimą”.

   Warto odnotować inne polskie kalwarie, posiadające kompleks kaplic odnoszących się do miejsc świętych z Jerozolimy. Fundowano je z tęsknoty i fascynacji Ziemią Świętą, a także jako miejsca odpustów i przebłagania za grzechy swoje i rodziny. Aktualnie w Polsce jest ponad 20 kalwarii. Oto kilka najważniejszych: Kalwaria Pacławska koło Przemyśla powstała w XVII wieku; Kalwaria Wambierzycka z XVII wieku; Kalwaria w Pakości z XVII wieku – druga najstarsza w Polsce po Kalwarii Zebrzydowskiej; Kalwaria Wejherowska z XVII wieku; Kalwaria Warmińska w Gotowie z XIX wieku; Kalwaria w Piekarach Śląskich z końca XIX wieku (…) (ks. M. Przybylak, Nabożeństwo drogi krzyżowej w: Msza Święta 3/2019, 11-13)